శ్రీ మాంగల్య గౌరీ/మంగళ గౌరీ/సప్త మోక్షపురి/ పంచ గయా క్షేత్రం బీహార్‌లోని గయలో మంగళగౌరి కొండలు మరియు ఫాల్గుణి నది ఒడ్డున ఉన్న 51 శక్తి పీఠంలలో ఒకటి. 15వ శతాబ్దంలో నిర్మించిన శ్రీ ఆదిశక్తి దేవి యొక్క పురాతన దేవాలయాలలో ఇది ఒకటి.
భారతదేశంలోని బీహార్‌లోని గయాలోని మంగళ గౌరీ ఆలయం పద్మ పురాణం, వాయు పురాణం మరియు అగ్ని పురాణం మరియు ఇతర గ్రంథాలు మరియు తాంత్రిక రచనలలో ప్రస్తావించబడింది. మంగళగౌరిని ఉపకార దేవతగా పూజిస్తారు. ఈ ఆలయం ఉప-శక్తి పీఠాన్ని కలిగి ఉంది
దక్షప్రజాపతి నిర్వహించిన ఒక మహా యజ్ఞంలో సతీదేవి తన ప్రాణాలను అగ్నిలో అర్పించవలసి వచ్చింది. ఈ విపత్కర సంఘటన దేవతల్లో వణుకు పుట్టించింది. సహించలేని పరమశివుడు శ్రీ సతీదేవి యొక్క నిర్జీవ దేహాన్ని మోసుకొని అనేక సంవత్సరాలు భూమిపై సంచరించాడు. విశ్వాన్ని రక్షించడానికి త్రిమూర్తుల విధులు విచ్ఛిన్నమయ్యాయి. భయంకరమైన పరిణామాల గురించి దేవతలందరూ భయపడ్డారు మరియు విష్ణువును వేడుకున్నారు.
శివుని దుఃఖాన్ని పోగొట్టడానికి శ్రీ మహావిష్ణువు సతీదేవి యొక్క నిర్జీవమైన శరీరాన్ని అనేక భాగాలుగా నరికివేసాడు. అలా ప్రతి భాగం భూమి యొక్క వివిధ భాగాలలో పడిపోయింది. శ్రీ సతీదేవి శరీరభాగాలు భూమిపై పడిన ప్రదేశాలను ‘శక్తి స్థల్/శక్తి పీఠం’గా కొలుస్తారు.
శ్రీ సతీదేవి రొమ్ము భాగం భూమిపై పడిన ప్రదేశం శ్రీ మాంగల్య గౌరీ మందిరం. మందిరంలో రెండు గుండ్రని రాళ్లు ఉన్నాయి, ఇవి సతీదేవి యొక్క రొమ్ములను సూచిస్తాయి. ఇక్కడ శక్తి రొమ్ము రూపంలో పూజించబడుతుంది, ఇది పోషణకు చిహ్నం. ఎవరైతే తన కోరికలు మరియు ప్రార్థనలతో దుర్గ వద్దకు వస్తారో, వారు అన్ని కోరికలు తీరి విజయవంతంగా తిరిగి వస్తారని నమ్ముతారు.
సతీదేవి మృతదేహంతో శివుడు కైలాసానికి తిరిగి వెళ్ళేటప్పుడు ఈ ప్రదేశం గుండా వెళ్ళాడు అంటారు.
తూర్పు ముఖంగా ఉన్న ఈ ఆలయం మంగళగౌరి కొండపై నిర్మించబడింది. గుడికి చేరుకోవాలంటే ఆ చిన్న కొండ ఎక్కాలి. మెట్ల మార్గం స్థానిక ప్రజల ఇళ్ల మధ్య ఉంటుంది. మెట్ల మార్గం ప్రారంభంలో, భీముని ఆలయం ఉంది. అతని మోకాలి ముద్రను మనం ఇక్కడ చూడవచ్చు. ఇక్కడ భీముడు శ్రాద్ధకర్మ చేసాడు, అందుకే దీనిని భీమవేది గయ అని పిలుస్తారు.
కొండపై కూర్చున్న అమ్మవారిని దయగల దేవతగా భావిస్తారు. వర్షాకాలంలో ప్రతి మంగళవారం ఇక్కడ ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు. స్త్రీలు తమ కుటుంబాలు అభివృద్ధి చెందాలని మరియు వారి భర్తలు విజయం మరియు కీర్తిని పొందాలని ఉపవాసం ఉంటారు.
ఈ పూజలో మంగళ గౌరీ దేవికి 16 రకాల కంకణాలు, 7 రకాల పండ్లు, 5 రకాల మిఠాయిలు నైవేద్యంగా పెట్టడం మొదటి నుంచి ఈ ఆచారం కొనసాగుతోంది.
మంగళ గౌరీ ఆలయంలో శివుడు, దుర్గ, దక్షిణ-కాళి, మహిషాసుర మర్దిని మరియు సతీదేవి యొక్క వివిధ రూపాలను చూడవచ్చు.
ఈ ఆలయ వివరణ పద్మ పురాణం, వాయు పురాణం, అగ్ని పురాణం, శ్రీ దేవి భాగవత పురాణం మరియు మార్కండేయ పురాణాలలో కూడా ఉంది. ఈ ఆలయ సముదాయంలో మా కాళి, గణపతి, శివుడు మరియు హనుమంతుని ఆలయాలు కూడా ఉన్నాయి. నవరాత్రి మాసంలో లక్షలాది మంది భక్తులు మంగళ గౌరీ ఆలయానికి వస్తుంటారు.
ఈ క్షేత్రం యొక్క ప్రసిద్ధ పండుగ ‘నవరాత్రి’, ఇది అక్టోబర్‌లో జరుగుతుంది. ఈ మందిరం ‘మరణానంతర వేడుకలకు’ (శ్రాద్ధము) ప్రసిద్ధి చెందింది. ‘మహా-అష్టమి’ (ఎనిమిదవ రోజు), భక్తులు పెద్ద సంఖ్యలో పోటెత్తారు.
ఈ ఆలయంలో జరుపుకునే మరో ముఖ్యమైన పండుగ మంగళ గౌరీ వ్రతం (వ్రతం), దీనిని మహిళలు తమ కోరికల నెరవేర్పు కోసం చేస్తారు. మంగళవారాలలో ఉపవాసం ఉండి, స్త్రీలు సంతోషకరమైన వైవాహిక జీవితం, పిల్లలు మరియు శ్రేయస్సు కోసం దేవతను ప్రార్థిస్తారు.
కొత్తగా పెళ్లయిన ఆడవాళ్ళందరూ 5 సంవత్సరాల పాటు ఈ వ్రతాన్ని ఆచరిస్తారు మరియు ఇతర వివాహిత స్త్రీలందరూ శ్రావణ మాసంలో మాత్రమే వ్రతం చేస్తారు. ఈ పండుగలు కాకుండా, ఈ ఆలయం దీపావళి, హోలీ మరియు జన్మాష్టమి వంటి ఇతర ప్రధాన హిందూ పండుగలను కూడా గొప్ప ఉత్సాహంతో జరుపుకుంటారు.
ఆలయం ప్రతిరోజూ ఉదయం 05:00 నుండి రాత్రి 10:00 వరకు భక్తుల కోసం తెరిచి ఉంటుంది.
గయా రైల్వే జంక్షన్ ఆలయానికి 4 కిమీ దూరం, బస్ స్టాండ్ ఆలయం నుండి 4.7 కిమీ దూరంలో ఉంది.